In onze gemeente zijn de activiteiten op landbouwgebied duidelijk te zien door de vele boerderijen, akkers en weilanden. Ook bedrijven die aan landbouw verbonden zijn, zijn goed vertegenwoordigd. Denk hierbij aan leveranciers, afnemers en dienstverleners. Daarnaast tekent de landbouw het landschap.
Enkele cijfers van de Lochemse landbouw
- Ruim 70% van het Lochemse grondoppervlak is agrarisch terrein (Bron CBS, cijfers 2015).
- Het aantal landbouwbedrijven neemt al jaren af: van 455 in 2015 naar 374 in 2021.
- Het oppervlakte akkerbouwgrond is gestegen van 744 hectare in 2015 naar 1.031 hectare in 2021.
- Het oppervlak grasland en groenvoeder in diezelfde periode gedaald van 11.718 naar 11.148 hectare.
- Ook bij het aantal stuks rundvee is een daling, van circa 33.000 naar circa 27.500.
- Het aantal varkens en kippen nam toe: het aantal varkens is gegroeid van 39.185 naar 40.736 en het aantal kippen 514.404 naar 559.351 stuks (Bron CBS, voorlopige cijfers 2021).
Er zijn weinig cijfers van de lokale economische agrarische waarden beschikbaar. In de Landbouwvisie van LTO Noord Afdeling Achterhoek-Noord (pdf) kunt u lezen dat de agrarische bedrijven in 2018 11,5% van de banen in de gemeente Lochem leveren. Bedrijven verbreden hun onderneming door andere diensten te leveren, zoals energieproductie, caravanstalling en camping. Meer cijfers hierover ontbreken.
Lochem ondersteunt de agrarische sector
Sinds 2022 geven we extra aandacht aan landbouw. Hier is ook extra geld voor beschikbaar gekomen. Als eerste stap maakten we eind 2021 kennis met agrarische ondernemers, leveranciers en agrarisch onderwijs. We weten dat de rol van de lokale overheid in de verschillende grote landelijke dossiers klein is. Denk bijvoorbeeld aan de stikstofproblematiek en de aanpak van de droogte via het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Toch is het belang van de sector voor ons landschap, de lokale economie en ons voedsel groot. Daarom starten we bijvoorbeeld een onderzoek naar de sector, gaan we keukentafelgesprekken aanbieden en worden we beter bereikbaar voor diverse vragen uit de sector. Ook werken we intensiever samen in de regio met andere gemeenten en partijen. We steunen de regionale visie voedsel, landbouw en landschap. En we geven financiële steun aan de Innovatieve Coöperatie.
Meer inzicht krijgen door onderzoek
In 2022 of 2023 starten we een onderzoek om meer inzicht in de sector te krijgen. Zoals het economisch belang, welke problemen er achter de voordeur spelen en wat de sector van de gemeente nodig heeft. Zo bereiden wij ons voor op de uitvoering van het transitiefonds, dat in het coalitieakkoord van het Rijk is afgesproken. Ook geven we dit jaar invulling aan de motie keukentafelgesprekken.
Wat doen we al?
- Uitvoering subsidieregeling Landschappen Biodiversiteit
- Uitvoering en evaluatie van ons beleidskader Functieverandering Agrarische Bebouwing (FAB)
- Aandacht voor landbouw in bestaande en nieuwe beleidsplannen, zoals het bestemmingsplan, biodiversiteitsplan, mobiliteitsplan en de omgevingsvisie (in ontwikkeling)
- Meedoen aan de regiodeal De Innovatieve Coöperatie
- Uitvoeren van project ‘korte ketens’, met geld uit plattelandsontwikkelingsprogramma
- Aanbieden van cursus natuurinclusieve landbouw aan boeren uit Lochem met geld uit hetzelfde programma. Deze cursus is bijna afgerond, we werken aan een vervolg;
- Deelname aan de regionale samenwerking Tafel Voedsel, Landbouw en Landschap;
- Steunen van initiatieven zoals BiogasHUB Lochem.
- Uitvoeren van onze gewone taken, waarbij we landbouw extra bekend maken waar het kan.
Duurzame kringloop
De landbouwsector heeft veel werk te doen voor de waterkwaliteit, bodem, klimaat en biodiversiteit. Daarvoor is een verandering nodig van het voedsel- en landbouwsysteem naar een meer duurzame kringlooplandbouw. Het landelijk coalitieakkoord ‘Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst 2021-2025’ en de landbouwvisie van de Rijksoverheid zetten daar stevig op in. Net als de provincie met de kadernota Agrifood ‘Toekomst voor de Gelderse Boer 2021-2030’, dat gericht is op duurzame land- en tuinbouw met een goed verdienmodel. Deze opgave raakt ook de Lochemse boer. Zoals deze melkveehouder uit Harfsen die als één van de 6 Gelderse inspiratiebedrijven natuurinclusieve landbouw in de praktijk brengt.
Regionale samenwerking
Wij werken in de Cleantech Regio samen met andere gemeenten in de regio aan voedsel, landbouw en landschap (VLL). Een van onze wethouders is voorzitter van de Tafel VLL en van het overleg met de wethouders uit de regio (het P-beraad). De Tafel VLL is een overleg van overheid, ondernemers en onderwijs. In het P-beraad stemmen de wethouders van de samenwerkende gemeente besluiten met elkaar af. Samen met de andere gemeenten werken wij aan het uitvoeringsprogramma dat gericht is op een duurzaam landbouwsysteem. Daarbij hebben we regelmatig overleg met verschillende partijen uit de sector en de keten.
Regionale visie transitie voedsel, landbouw en landschap
De Cleantech Regio heeft de regionale visie transitie voedsel, landbouw en landschap opgesteld over de ambitie van voedsel, landbouw en landschap in de regio. Het doel is om van agrarische ondernemers de kijk op de toekomst te versterken. Daarbij zetten we in op verandering naar een duurzaam landbouwsysteem binnen een hoogwaardig landschap. Wij steunen deze ambitie. Dat doen we door kleine stappen te stimuleren, die gericht zijn op duidelijke resultaten en die moeten leiden tot:
- De ontwikkeling van natuurinclusieve kringlooplandbouw. Hiermee bedoelen we een manier van boeren waarbij gewerkt wordt binnen de grenzen van de natuur, zodat de rijkdom aan planten en dieren toeneemt. En de boer moet natuurlijk financieel goed rondkomen.
- Korteketenproductie. Een korte keten is een korte verbinding tussen de boer en de consument. Vaak in de vorm van een boerderijwinkel, een groentepakket direct bij de boer vandaan, een boerenmarkt of een ander initiatief.
- Het verbeteren van de relatie tussen boer en burger.
- Duurzaam agrotoerisme. Dit is recreatie op het agrarische platteland in en rondom de boerderij met respect voor het landschap, de natuur en het welzijn van de dieren.